حضرت محمد (ص) / ماجراى ليله المبيت

هجرت پيامبر - صلّى الله عليه و آله - از مكّه به مدينه

يكى از داستان‌هاى مهم زندگى پيامبر اسلام - صلّى الله عليه و آله - ماجراى عظيم هجرت او و يارانش از مكّه به مدينه است، چنان كه قرآن در سوره انفال آيه 30، و سوره بقره آيه 207 به اين مطلب اشاره كرده است، كه خلاصه‌اش چنين است:

هنگامى كه مسلمانان در مكّه در فشار و آزار شديد مشركان قرار گرفتند، پيامبر - صلّى الله عليه و آله -، مسلمانان را به هجرت به مدينه دستور داد، مشركان احساس خطر شديد كردند و با خود گفتند: هجرت مسلمانان به مدينه موجب تشكّل آنها در مدينه شده، و در آينده نزديك، كار را بر ما سخت خواهد كرد. سران آنها در «دار النَّدوَه» مجلس شوراى خود اجتماع كردند، و هر كدام در مورد جلوگيرى از اسلام و دعوت پيامبر، پيشنهادى نمودند، چنان كه در آيه 30 سوره انفال به اين توطئه، اشاره شده است.

سرانجام پيشنهاد ابوجهل تصويب شد، پيشنهاد او اين بود كه: «از هر قبيله‌اى، يك جوان شجاع به عنوان نماينده انتخاب شود، و همه آن نمايندگان در يك شب، خانه پيامبر را محاصره كنند، و به سوى او حمله كرده و او را در رختخوابش بكشند.»

آن شب فرا رسيد، جبرئيل ماجراى توطئه كودتاچيان را به پيامبر خبر داد. پيامبر ماجرا را به على - عليه السلام - خبر داد، و به او فرمود: «امشب در رختخواب من بخواب، تا كافران گمان كنند كه من در رختخواب خود خوابيده‌ام، به انتظار من در بيرون خانه بمانند و من پنهانى از خانه خارج شوم.»

با اين كه خوابيدن در رختخواب پيامبر و افكندن روپوش سبز پيامبر بر روى خود، صد در صد خطرناك بود، حضرت على با جان و دل، اين پيشنهاد را پذيرفت، و در رختخواب آن حضرت خوابيد. آن شب نمايندگان مشركان، با شمشيرهاى برهنه، خانه پيامبر را محاصره كردند، پيامبر شبانه، بى‌آنكه مشركان متوجه شوند، در تاريكى شب از خانه بيرون آمد و به سوى غار ثور كه در هفت كيلومترى جنوب مكّه قرار گرفته، رفت و در آن جا مخفى شد، در اين هنگام ابوبكر نيز همراه پيامبر بود.

سپس پيامبر - صلّى الله عليه و آله - از غار ثور به سوى مدينه هجرت نمود، آن حضرت در روز پنجشنبه اول ربيع الاول سال 13 بعثت از مكّه خارج شد و در روز 12 همين ماه به مدينه وارد گرديد.(1)

مباهات خدا به فرشتگان در مورد خوابيدن على - عليه السلام -

جبرئيل و ميكائيل از سوى خداوند، كنار رختخواب حضرت على - عليه السلام - آمدند، جبرئيل به آن حضرت گفت:

«به به! كيست مثل تو اى فرزند ابوطالب، كه فرشتگان به وجود تو (و فداكارى تو) مباهات مى‌كنند.» آن گاه اين آيه را از طرف خداوند، در شأن على - عليه السلام -، به پيامبر - صلّى الله عليه و آله - نازل كرد:

«وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يشْرِى نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ؛ بعضى از مردم (فداكار و باايمان، هم چون على - عليه السلام - به هنگام خفتن در جايگاه پيامبر) جان خود را در برابر خشنودى خدا مى‌فروشند و خداوند نسبت به بندگانش مهربان است.»(2)

------------------------------

1- اقتباس از سيره ابن هشام، ج 2، ص 126 به بعد؛ ناسخ التواريخ هجرت، ج 1، ص 14.

2- تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 23 و 29. (بقره، 207).