به سایت قرآن کتاب راهنما خوش آمدید!

سلام علیکم!

به سایت قرآن کتاب راهنما خوش آمدید!

امیدواریم از سایت ما استفاده کافی ببرید!

آدرس اصلی وهمیشگی سایت قرآن کتاب راهنما:

QuranGuide.org

لطفا از این به بعد با این آدرس وارد شوید!

دوستانی که  با ما تبادل لینک کردن لینکشان پاک شده است!برای تبادل لینک دوباره درخواست دهید که لینکتان قرار گیرد!

باتشکر

مدیریت سایت قرآن کتاب راهنما،محمدمهدی صانعی

اسباب نزول (۱)

در اهمیت شناخت اسباب نزول یا شان نزول باید گفت: همان گونه که می دانیم قرآن، تدریجی و در مناسبت های مختلف نازل شده است بر حسب اقتضا اگرحادثه ای پیش می آمد یا مسلمانان دچار مشکلی می شدند، یک یا چند آیه و احیانایک سوره برای رفع مشکل نازل می گردید پر واضح است که آیات نازل شده در هرمناسبتی، به همان حادثه و مناسبت نظر دارد پس اگر ابهام یا اشکالی در لفظ یامعنای آیه پدید آید، با شناخت آن حادثه یا پیش آمد، رفع اشکال می کرد در نتیجه برای دانستن معنا و تفسیر کامل هر آیه، باید به شان نزول آن رجوع کرد تا کاملا موضوع روشن شود پس شان نزول می تواند قرینه ای باشد تا دلالت آیه را تکمیل کند و بدون آن، دلالت آیه ناقص می ماند مثلا در مورد آیه «ان الصفا و المروه من شعائراللّه فمن حج البیت اواعتمر فلا جناح علیه ان یطوف بهما»[۱] اشکال شده است که سعی میان دو کوه صفا و مروه در حج و عمره از ارکان است، چرا به لفظ «لاجناح»[۲] تعبیر شده است ؟

ادامه نوشته

اربعین آمد!

سلام به شما شیعیان و عاشقان امام حسین(ع) : 

!فرار رسیدن اربعین حسینی را بر شما تسلیت عرض می کنیم!

سوره های مکی و مدنی (۳)

در سوره ق درباره قیامت آمده: «و نزلنا من السما ما مبارکا فانبتنا به جنات و حب الحصید، و النخل باسقات لها طلع نضید، رزقا للعباد و احیینا به بلدة میتا کذلک الخروج» و «افعیینا بالخلق الاول بل هم فی لبس من خلق جدید».[۱]
در سوره مؤمنون، می فرماید: «افحسبتم انما خلقناکم عبثا و انکم الینا لا ترجعون».[۲]

ادامه نوشته

سوره های مکی و مدنی (۲)

لحن تند و شدید سوره بیش تر با اهل مکه است که اهل عناد و لجاج ومقاومت در مقابل حق بوده اند، ولی لحن ملایم و خفیف، مدنی بودن سوره رامی رساند که بیش تر خطاب به مؤمنین است.
بحث درباره اصول معارف و اصل ایمان و دعوت به اسلام از ویژگی های سوره های مکی است و در سوره های مدنی بیش تر از تفاصیل احکام و بیان شریعت اسلام سخن گفته شده است.

ادامه نوشته

سوره های مکی و مدنی (۱)

یکی از مسایل مهم علوم قرآنی، مساله شناخت سوره های مکی و مدنی است تشخیص آنها به دلایل ذیل ضروری است:
۱٫ شناخت تاریخ و مخصوصا تسلسل آیات و سور و تدریجی بودن نزول آن ها، ازطریق شناخت سوره های مکی از مدنی است انسان پیوسته در این جست و جوست تا هر حادثه تاریخی را بشناسد، در چه زمانی و در کجا اتفاق افتاده، عوامل و اسباب پدیدآورنده آن چه بوده است بدین طریق دانستن سوره ها و آیه های مکی و تشخیص آن ها از آیه ها و سوره های مدنی از اهمیت به سزایی در فهم تاریخ تشریعات اسلامی برخوردار است.

ادامه نوشته

اولین و آخرین آیه و سوره

درباره اولین آیه یا سوره نازل شده سه نظر وجود دارد:
۱٫ گروهی معتقدند که اولین آیات سه یا پنج آیه از اول سوره علق بوده است که مقارن بعثت پیامبر نازل شده است، هنگامی که ملک (فرشته) فرود آمد و پیامبر را باعنوان «نبوت» ندا داد و به او گفت: بخوان، گفت: چه بخوانم؟
پس او را در پوشش خود گرفت و گفت: «اقرا باسم ربک الذی خلق، خلق الا نسان من علق، اقرا و ربک الا کرم الذی علم بالقلم، علم الا نسان ما لم یعلم»[۱] از امام صادق (ع) روایت شده است که فرمود: «اول ما نزل علی رسول اللّه (ص) بسم اللّه الرحمان الرحیم اقرا باسم ربک و آخر مانزل علیه: اذاجا نصراللّه».[۲]

ادامه نوشته

آغاز و مدت نزول (۳)

علامه طباطبایی همین تاویل را با بیانی لطیف تر مطرح کرده و فرموده است: «اساسا قرآن دارای وجود و حقیقتی دیگر است که در پس پرده وجود ظاهری خودپنهان و از دید و درک معمولی به دور است قرآن در وجود باطنی خود از هرگونه تجزیه و تفصیل عاری است نه جز دارد و نه فصل و نه آیه و نه سوره، بلکه یک وحدت حقیقی به هم پیوسته و مستحکمی است که در جای گاه بلند خود استوار واز دست رس همگان به دور است».

ادامه نوشته

آغاز و مدت نزول (۲)

«من المؤمنین رجال صدقوا ما عاهدوا اللّه علیه فمنهم من قضی نحبه و منهم من ینتظر وما بدلوا تبدیلا[۱]، در میان مؤمنان مردانی هستند که بر سر عهدی که با خدابستند صادقانه ایستاده اند بعضی پیمان خود را به آخر بردند (و در راه او شربت شهادت نوشیدند) و برخی دیگر در (همین) انتظارند، و هرگز تغییر و تبدیلی در عهدو پیمان خود ندادند».

ادامه نوشته

آغاز و مدت نزول (۱)

آغاز نزول قرآن در ماه مبارک رمضان و در شب قدر صورت گرفت:
«شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن هدی للناس و بینات من الهدی و الفرقان»[۱]، «انا انزلناه فی لیله مبارکه انا کنا منذرین، فیها یفرق کل امر حکیم»[۲]، «انا انزلناه فی لیله القدر».[۳]
شب قدر ـ نزد امامیه ـ میان دو شب مردد است: شب ۲۱ و ۲۳ ماه مبارک رمضان شیخ کلینی از حسان بن مهران روایت کرده است گوید: از امام صادق (ع) پرسیدم: شب قدر کدام است ؟

ادامه نوشته

نزول قرآن

قرآن مجموعه آیات و سوره های نازل شده بر پیامبر اسلام (ص) است که پیش ازهجرت و پس از آن در مناسبت های مختلف و پیش آمدهای گوناگون به طور پراکنده نازل شده است سپس گردآوری شده و به صورت مجموعه کتاب درآمده است نزول قرآن تدریجی، آیه آیه و سوره سوره، بوده و تا آخرین سال حیات پیامبر(ص) ادامه داشته است در دوران حیات پیامبر(ص) هرگاه پیش آمدی رخ می داد یا مسلمانان بامشکلی روبرو می شدند، در ارتباط با آن پیش آمد یا برای رفع آن مشکل یا احیاناً پاسخ به سؤال های مطرح شده، مجموعه ای از آیات یا سوره ای نازل می شد این مناسبت ها و پیش آمدها را اصطلاحا اسباب نزول یا شان نزول می نامند،

ادامه نوشته

فرا رسيدن ماه محرم تسليت باد

چرا محرم؟

پيش از اسلام عرب، جنگ در اين ماه را حرام مي‌دانست و ترك مخاصمه مي‌كرد؛ لذا از آن زمان اين ماه بدين اسم نامگذاري شد.(1) و روز اول محرم را اول سال قمري قرار دادند.(2) در توضيح اين كه چرا ماه‌هاي ديگر كه جنگ در آنها حرام است، محرم ناميده نمي‌شود مي‌توان گفت: چون ترك جنگ از اين ماه شروع مي‌شد به آن محرم گفتند.
 اين ماه در مكتب تشيع يادآور نهضت حضرت سيدالشهدا و حماسه‌ جاودان كربلاست. اين ماه، يادآور دلاورمردي‌هاي ياران با وفاي اباعبدالله الحسين(ع) فداكاري‌هاي زينب كبري(س) حضرت سجاد(ع) و همه‌ اسراي كاروان امام حسين(ع) است. اين ماه، يادآور خطبه‌ها و شعارهاي آگاهي‌ بخش سالار شهيدان، نطق آتشين حضرت زينب(س) و خطابه‌ غرّاي زين العابدين(ع) است. اين ماه، يادآور استقامت حبيب بن مظاهر و شهادت عون و جعفر است.آري اين ماه، ماه پيروزي حق بر باطل است.

محرم از منظر ائمه(ع)

از امام رضا(ع)، چنين نقل شده است: «وقتي محرم فرا مي‌رسيد، پدرم خندان ديده نمي‌شد، حزن و اندوه تا پايان دهه‌ اول بر او غالب بود و روز عاشورا، روز حزن و مصيبت و گريه ايشان بود.»(3)
همچنين حضرت امام رضا(ع) درباره‌ عاشورا مي‌فرمايد: «كسي كه عاشورا روز مصيبت و اندوه و گريه‌اش باشد، خداوند قيامت را روز شادماني و سرور او قرار خواهد داد.»(4)

اعمال ماه محرم

اعمال شب اول ماه محرم
1ـ نماز: اين شب چند نماز دارد كه يكي از آنها به شرح ذيل است
دو ركعت، كه در هر ركعت بعد از حمد يازده مرتبه سوره‌ توحيد خوانده شود.
در فضيلت اين نماز چنين آمده است: «خواندن اين نماز و روزه داشتن روزش موجب امنيّت است و كسي كه اين عمل را انجام دهد، گويا تمام سال بر كار نيك مداومت داشته است.»(5)
2ـ احياي اين شب.(6)
 3ـ نيايش و دعا.(7)

---

پي‌نوشت‌ها:
1 - مصباح كفعمي، ص 509.
2 - فرهنگ عاشورا، ص 405، جواد محدثي.
3 - وسائل الشيعه، ج 5، ص 394، حديث 8.
4 - همان، حديث 7.
5 - بحارالانوار، ج 98، ص 333؛ وسائل الشيعه، ج 5، ص 294، حديث 1؛ مفاتيح الجنان، ص 286.
6- مصباح المتهجد، ص 783.
7 - بحارالانوار، ج 98، ص 324.
8 - عروة الوثقي، ج 2، ص 243؛ وسائل الشيعه، ج 7، ص 347، حديث 3.

مبحث سوم: پیامدهاى حدیث سبعة احرف

جمع‏آورى قرآن توسط عثمان



از جمله پیامدهاى حدیث سبعة احرف، جمع‏آورى قرآن در زمان عثمان است. زیرا مسلّماً در زمان عثمان حدیث سبعة احرف مطرح و مورد استناد بوده است و مصاحف متعددى بر اساس قراآت متعدد، مبنى بر سبعة احرف رواج مى‏یافت. ازطرفى در زمان عثمان، مصحف معین و الگوى مشخصى در سرزمین‏هاى مسلمین وجود نداشت و باگذشت زمان، مصاحف متعددى فراهم مى‏شد و زمینه اختلاف قراآت مجدداً رو به رشد بود.

مصاحف تهیه شده هر کدام بر اساس قرائت خاصى بود و قراآت قرّائى چون ابیّ‏بن کعب و عبداللَّه بن مسعود و … با یکدیگر متفاوت بود و اختلاف قراآت تا آن‏جا روبه گسترش نمود که ممکن بود قراآت، دستخوش پریشانى واقع شده و گاه کلمات هم‏معنى جایگزین یکدیگر شود و هر کدام از قرا، قرائت خویش را به استناد حدیث سبعة احرف، قرآن مى‏دانست. در هر بلادى، قرائت خاصى مورد نظر بود و برخى افراد که قرائت متفاوتى را یاد مى‏گرفتند با یکدیگر در ستیز بودند و در مواردى به تکفیر یکدیگر مى‏پرداختند.

ادامه نوشته

فصل دوم:حدیث سبعة احرف و بررسى آن

ا تفحص و جست‏وجویى که در جوامع حدیثى اهل سنت، انجام شد، در سنن دارمى و ابن ماجه چنین روایتى یافت نشد. مجموع روایات مذکور، ۵۷ مورد مى‏باشد که برخى از آنها تکرارى و در تمام کتب اهل سنت نقل شده است. گاه نیز در ابتدا، یک‏روایت بوده که در یک کتاب، چندین مرتبه با راویان متعدد نقل شده است.

نخستین و معتبرترین کتابى که در آن همه احادیث مذکور در کنار هم جمع‏آورى شده است، تفسیر طبرى، جامع البیان عن تأویل آى القرآن، است. او در مقدمه تفسیر خود، تحت عنوان <القول فى اللغة الّتى نزل بها القرآن من لغات العرب» به بیان حدیث سبعة احرف مى‏پردازد که ۶۴ مورد روایت، با اسناد متفاوت نقل مى‏نماید، که ۳۸ مورد آن روایت نبوى و بقیه از صحابه است. روایات نبوى نیز خود به دو دسته قابل تقسیم‏است:

ادامه نوشته

ثواب قرائت سوره هاى قرآن بخش دهم

ثواب قرائت سوره های 91 تا 100 قرآن

 91 - سوره مباركه الشمس : هر كس اين سوره را تلاوت كند، گويا بر آنچه خورشيد تابيده تصديق كرده و بهشت جاى او باشد.

 92 - سوره مباركه الليل : هر كس اين سوره را تا چهل شب ، هر شب ، چهل مرتبه بخواند، و وقتى به آيه و ما لاءحد عنده من نعمة تجزى رسيد، سه بار تكرار كند و جهت برآمدن حاجت و وسعت روزى اثر عجيب دارد، به گونه اى كه عقل حيران بماند.

 93 - سوره مباركه الضحى : هر كس اين سوره را بخواند، حق تعالى او را از جمله كسانى گرداند كه به سعادت شفاعت پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) رسيده به آن خشنود گشته به بهشت درآيد و به شمار هر يتيمى و هر سائلى او را ده حسنه باشد.

 94 - سوره مباركه انشراح : ابى بن كعب از رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) روايت كرده است كه هر كس آن را بخواند، چون مزد كسى باشد كه مرا ملاقات كرده ، مرا از غم شاد كرده و شفاعت او بر من است .

 95 - سوره مباركه تين : هر كس اين سوره را به شرط ايمان در نمازها بخواند، خداوند از او راضى شود و او را به بهشت مى برد.

 96 - سوره مباركه علق : هر كس اين سوره را تا موقعى كه از دنيا برود، قرائت كند، شهيد از دنيا رفته و در صف مجاهدين فى سبيل اللّه محسوب مى گردد.

 97 - سوره مباركه قدر: هر كس اين سوره را بلند بخواند، از مجاهدين است و هر كس ده بار تلاوت كند، خداوند هزار گناه او را مى آمرزد.

 98 - سوره مباركه البينه : هر كس اين سوره را بخواند، از شرك ، برى است و در دين محمد (صلى الله عليه و آله و سلم ) محشور مى گردد.

 99 - سوره مباركه زلزله : هر كس سوره زلزله را تلاوت كند، به زلزله دنيا و آخرت گرفتار نمى شود.

 100 - سوره مباركه عاديات : هر كس اين سوره را قرائت كند، ثواب همه كسانى را دارد كه در مزدلفه براى حج جمع شده اند و با اميرالمؤ منين محشور گردد.

عید سعید غدیر خم

علی آن شیر میدان شجاعت علی آن مظهر زهد و عدالت
همان سرچشمه علم و فضایل به آن زیبا ترین شکل و شمایل
علی دریای علم بیکران ها که بود آگه به راه آسمانها
علی زیبا ترین نام دو عالم علی اولی ترین اولاد آدم

سلام بر عید بندگی، سلام بر عید قربان

سلام بر ماه ذی الحجه

سلام بر حاجیان

سلام بر عید بندگی

سلام بر خلیل خدا

سلام بر اسماعیل

و

سلام بر عید قربان

آری امروز روز دهم ذی الحجه مصادف با عید سعید قربان می باشد

روزی که بندگی و عبد و عبید بودن در برابر خدا، بر وسوسه های شیطانی پیروز شد.

روزی که حضرت ابراهیم که خلیل خدا بود مورد امتحانی سخت قرار گرفت و سربلند و پیروز از آن خارج شد

روزی که خداوند پاداش امتحان الهی خود را بر بنده اش که خلیل او بود فرستاد.




ابراهیم آشفته از خواب برخواست

تصاویر خواب از ذهنش عبور می کرد

به فکر فرو رفت

این بار دومی بود که این خواب چون شب قبل تکرار می گشت

روز موعود فرا رسید



تصمیم خود را گرفته بود.




ابراهیم و فرزندش اسماعیل هر دو در مکان تعیین شده از جانب پروردگارشان حاضر شده بودند

حال آنکه دستان حضرت اسماعیل بسته شده بود و طبق خواسته خودش پدر چشمانش را هم بسته بود




ابراهیم فرزند را مقابل پایش نشاند و با اراده راسخ و ایمانی استوار چاقو را بر گلوی یگانه فرزندش، فرزندی که پس از سال ها انتظار خداوند به او عطا فرموده بود، کشید.

هیچ قطره خونی بر زمین نچکید

ابراهیم بار دیگر چاقو را بر گلوی فرزندش کشید

آری چاقو به اذن پرودگار از کار افتاده بود

اشک در چشمان ابراهیم حلقه زده بود

در این هنگام فرشته وحی حضرت جبرائیل بر او نازل گشت در حالی که


گوسفندی را با خود آورده بود، فرمود:




ای ابراهیم!

تو از آزمایش الهی سربلند بیرون آمدی، اکنون فرزندت را رها کن و به جای اسماعیل این گوسفند را که برایت هدیه فرستادیم، قربانی کن



پروردگارا پس از سال ها فرزندی را به پیامبر خود عطا فرمودی و با این که می دانی علاقه پدر و فرزند نسبت به هم چگونه است از او خواستی تا یگانه فرزندش را در راه تو قربانی کند و آن هنگام که دیدی ابراهیم که خلیل تو بود علی رغم وسوسه های شیطان امر تو را اطاعت فرمود.

این آزمون سختی بود و گوسفندی که برای قربانی کردن فرستاده بودی پاداش این امتحان الهی بود.



قرآن کتاب الهی ما مسلمانان سراسر پند و اندرز است


اندرز هایی که اگر ما آن ها را سر لوحه زندگی مان قرارشان دهیم بر شیطان که سوگند به گمراهی ما را از مدت ها پیش یاد کرده است، پیروز خواهیم شد.

پیامبران زیادی برای ترویج یکتا پرستی و هدایت بشریت از جانب خداوند مأمور و بر گزیده شدند


پیامبرانی که هرکدام به نوبه خود سختی ها و شداید این رسالت بزرگ را بر عهده گرفتند

پس پروردگارا از تو می خواهیم یاریمان کنی تا از مسیر هدایت و بندگی تو خارج نشویم

از تو می خواهیم یاریمان کنی تا به این دنیا دل نبندیم

بار خدایا باید تابع امر تو باشیم و هر آن چه را که تو از ما خواسته ایی بر آورده سازیم

پروردگارا از تو می خواهیم علایق دنیوی ما را از ما دور کنی و این تنها با کمک تو امکان خواهد داشت چرا که بدون کمک و یاری تو هرگز نخواهیم توانست از امتحانات الهی تو سربلند خارج شویم

بارخدایا تو را به این عید بندگی سوگند می دهیم گناهانی را که قلبمان را تیره ساخته و ما را از مسیر هدایت دور ساخته بر ما ببخشی و ما را در تمام مراحل زندگی از شر شیطان محفوظ بداری.

اقسام وجوه و نظائر (۲)

غلف: «و قالوا قلوبنا غلف بل لعنهم اللّه بکفرهم فقلیلا ما یؤمنون[۱]، و گفتند: دل های ما در پوشش است (درک نمی کند، چنین نیست) بلکه به کیفر کفرشان لعنتشان کرده است پس آنان که ایمان نمی آورند چه اندک شماره اند» «و قولهم قلوبناغلف بل طبع اللّه علیها بکفرهم فلا یؤمنون الا قلیلا[۲]، و گفتارشان که دل های ما درپوشش است، بلکه خدا به خاطر کفرشان بر دل های آنان مهر زده است و درنتیجه جز شماری اندک ایمان نمی آورند».
صرف: «صرف اللّه قلوبهم بانهم قوم لا یفقهون[۳]، خدا دل های شان را (از درک حقایق) برگرداند زیرا آنان گروهی هستند که نمی فهمند» «ساصرف عن آیاتی الذین یتکبرون فی الا رض[۴]، به زودی کسانی را که در زمین به ناحق تکبر می ورزند ازآیاتم روی گردان سازم (یعنی قدرت درک را از آنان سلب کند»).

ادامه نوشته

ولادت حضرت معصومه (س)

ولادت حضرت معصومه (س) برتمامی شیعیان به خصوص برادر ایشان مبارک باد

اشرف آشورى

اهل‏بیت پیامبر(ع) چهره‏ هاى پرفروغى به جهانیان عرضه کرده ‏اند و نامشان ‏مانند ستارگان درخشان در آسمان فضیلتها مى‏درخشد؛ درخشانترین ستاره در میان‏بانوان هفتمین منظومه ولایت؛ فاطمه کبرى فرزند پاکیزه موسى بن جعفر(ع) است.

که ‏سالهاست تشنگان معرفت از حریمش زلال ایمان مى‏نوشند و عارفان با گذر بر زندگى ‏فرزانه‏ وارش و درک لحظه‏ هاى آسمانى شدنش، درهاى عروج را به روى خود مى‏گشایند و بوى وصال را در گستره زمین منتشر مى‏ سازند.

او والاترین دختر موسى است و از این‏روست که هر گاه نامى از پدر برده شود، یادى از او نیز به میان مى‏آید و به این‏مناسبت در ویژه‏نامه موسى بن جعفر(ع) لحظاتمان را با نام و یاد وى عطرآگین‏مى‏سازیم.

با اذعان به این حقیقت که پیرامون زندگانى حضرت فاطمه معصومه(س)تحقیق کاملى صورت نپذیرفته است، به خاندان، اوضاع سیاسى، عصر تولد، و نظراتى‏که پیرامون تولد حضرت ارائه شده است، مى‏پردازیم.

سرود شکفتن تولد فاطمه معصومه(س) براى اهل‏بیت(علیهم السلام) اهمیتى خاص داشت‏زیرا این خبر قبل از تولد بارها توسط امام صادق(ع) اعلام مى‏شد و به این ترتیب‏از همان ایام شیعیان به شناخت مقام والاى وى فرا خوانده مى‏شدند.

از جمله آنگاه ‏که گروهى از شیعیان رى نزد امام صادق(ع) آمدند، حضرت فرمود: آفرین بر برادران‏ ما از اهل قم.

آنان گفتند: ما اهل رى هستیم.

ولى امام همان جمله پیشین راتکرار فرمود.

و ادامه داد:
«الا ان لله تعالى حرما و هو مکه.
الا ان لرسول الله‏ حرما و هو المدینه الا ان لامیرالمؤمنین حرما و هو الکوفه الا ان حرمى و حرم ولدى‏ بعدى قم الا ان قم کوفتنا الصغیره.
الا ان للجنه ثمانیه ابواب ثلاث منها الى قم.
تقبض فیها امراه هى من ولدى و اسمها فاطمه بن موسى.
تدخل بشفاعتها شیعتنا الجنه باجمعهم‏».

«براى خداوند حرمى است که مکه است، حرم رسول، مدینه؛ حرم امیرمومنان کوفه است وحرم من و فرزندانم قم است.
بدانید قم کوفه کوچک ماست.
بدانید بهشت هشت در داردکه سه در آن به سوى قم است.
بانویى از اولاد من در آنجا وفات مى‏کند که نامش فاطمه دختر موسى است.
همه ‏شیعیان ما به شفاعت او وارد بهشت مى‏شوند.»

این خبر و نحوه تعریف حضرت از قم به ‏طور طبیعى مى‏ توانست گروهى از اهالى رى را به عزیمت ‏به سوى قم برانگیزد و درحقیقت اهمیت ویژه‏ اى را که شهر قم به خاطر حضور فاطمه کبرى مى‏ یافت ‏براى آنان‏ بازگو کند.

مى ‏توان گفت ‏به همین خاطر گروههایى از مردم قم از جمله صاحبان فکر و اندیشه از آمدن چنین بانویى به قم مطلع بودند و براى فرا رسیدن آن زمان و یارى ‏و پاسداشت مقدم وى لحظه شمارى مى ‏کردند.

نکات دیگرى نیز از این روایت ‏به دست‏ مى ‏آید از جمله این که قم حرم ائمه طاهرین است.

موضوعى که در دهها روایت دیگر از زبان پیامبر(ص)، امام على(ع) و اغلب ائمه یکى پس از دیگرى به آن اشاره شده‏است.

در خبرى دیگر نیز امام صادق(ع) به پیشگویى تولد وى پرداخت.

آن روز یکى ازشیعیان به نزد حضرت آمد، امام را دید که با کودکى در گهواره سخن مى‏گوید.

گامى ‏جلوتر نهاد و مبهوت از این واقعه پرسید: آیا با این طفل سخن مى‏ گویید؟ امام او را دعوت کرد تا با کودک در گهواره سخن بگوید.

مرد باز هم جلوتر آمد و سلام کرد.

کودک نه تنها جوابش را داد؛ بلکه گفت: اى مرد نامى را براى دخترت [که تازه ‏متولد شده است] انتخاب کرده‏ اى که خداوند آن را دشمن مى‏ دارد پس نامش را عوض کن[وى نام دخترش را حمیرا گذاشته بود] شگفتى مرد دو چندان شد.

آنگاه امام ‏صادق(ع) فرمود: «این کودک فرزندم موسى است. خداوند از او دخترى به من عنایت مى‏کند که نامش فاطمه است. او را در سرزمین قم ‏به خاک مى‏سپارند.
هر شخصى که او را در قم زیارت کند، بهشت‏برایش واجب مى‏شود».

پاکیزه نسب

پدرش موسى بن جعفر(ع) ملقب به کاظم، صابر، صالح و امین است که ‏روز یکشنبه، هفتم ماه صفر سال ۱۲۸ هجرى قمرى در منطقه ابواء؛ محلى بین مکه ومدینه از بانویى پاکیزه به نام حمیده به دنیا آمد.

ابوبصیر درباره تولد موسى‏ کاظم(ع)مى‏گوید: همراه امام صادق(ع) (سالى که پسرش موسى بن جعفر(ع) متولدگردیده سال ۱۲۸ ه-ق) براى شرکت در مراسم حج ‏به سوى مکه رفتیم.

وقتى به ‏سرزمین «ابواء» (منزلگاهى بین مکه و مدینه) رسیدیم، امام صادق(ع) براى ما صبحانه فراوان و خوب تهیه کرد، ما مشغول خوردن صبحانه بودیم که فرستاده حمیده(همسر امام صادق(ع‏» آمد و گفت:حمیده مى‏گوید: درد زایمان گرفته‏ ام، و شما فرموده ‏اید نسبت‏ به این پسر اقدامى ‏نکنم.

امام صادق(ع) بى‏درنگ برخاست و همراه فرستاده حمیده رفت، و پس از مدتى نزدى‏اصحاب بازگشت.

اصحاب پرسیدند: خداوند تو را شاد کند و ما را فدایت نماید،جریان حمیده چه بود؟ فرمود: خداوند حمیده را سلامت داشت و به من پسرى عنایت فرمود، که در میان ‏مخلوقاتش از همه بهتر است، و حمیده در مورد آن نوزاد مطلبى به من گفت که به‏ گمانش من آن را نمى ‏دانم، در صورتى که من به آن از او آگاهتر هستم.

پرسیدم: قربانت گردم، آن مطلب چه بود؟ پاسخ داد: حمیده گفت؛ هنگامى که آن نوزاد متولد شد، «دستهایش را بر زمین‏ نهاد و سر به سوى آسمان بلند کرد».
من به حمیده گفتم: این کار، نشانه رسول خدا(ص) و نشانه وصى بعد از اوست.

امام کاظم(ع) در سال‏۱۷۹ ه.ق به دستور هارون زندانى شد و سرانجام در روزجمعه بیست و چهارم یا بیست و پنجم ماه رجب سال‏۱۸۳ در بغداد مسموم گردید و به ‏شهادت رسید و پیکر پاکش را در شهر کاظمین به خاک سپردند.

مادر حضرت معصومه(س)

حضرت معصومه(س) و امام رضا(ع) هر دو از یک مادر به نام «نجمه‏» (ستاره)متولد شده‏ اند.

در کتابهاى تاریخى براى مادر حضرت ده نام و لقب ذکر شده است که‏ عبارتند از: نجمه، تکتم، خیزران مرسیه، اروى، ام‏البنین، طاهره، سکن،سمانه، شقرا، صقر.

درباره زمان تولد، پدر، مادر، سن و مدت عمر نجمه خاتون اطلاعى در دست نیست و درباره اینکه وى اهل چه منطقه‏اى بوده است، نیز اختلاف نظر وجود دارد.

على اکبرمهدى‏ پور مى ‏نویسد: از تاریخ تولد نجمه خاتون اطلاعى در دست نیست و از مقدار سن شریفش به هنگام ‏شرف یابى به دودمان امامت چیزى نمى‏ دانیم.

تنها چیزى که در منابع حدیثى آمده،این است که وى به هنگام تشرف به خانه امام کاظم(ع) دوشیزه بوده است.

اما درمورد تابعیت وى که اهل چه کشورى بوده، تنها چیزى که در دست است این که وى اهل ‏مغرب بود و مغرب در اصطلاح به سه معنا اطلاق مى‏شود:

۱-شمال آفریقا شامل؛ تونس، لیبى، مراکش و الجزایر
۲-مراکش
۳-اروپا

براى تعیین منظور از مغرب باید به واژه «مرسیه‏» استناد کنیم که در ذیل «خیزران‏»گفته مى ‏شود «مرسى‏» به سرزمینهایى در فرانسه، اسپانیا و الجزایر اطلاق مى‏شود، ولى چون به وى «سکن نوبیه‏» و «شقراء نوبیه‏» نیز گفته‏ اند، این احتمال که ‏منظور شمال آفریقاست، تقویت مى‏ شود و از این رو مرحوم خاتون آبادى به صراحت وى‏ را اهل نوبه و زنگبار دانسته است، همچنین چون درباره نجمه خاتون واژه‏«مولده‏» (آنکه در کشور عربى متولد شده و نشو و نما یافته) به کار رفته لذا این احتمال که اهل کشورهاى غربى باشد رد مى‏ شود.

اما درباره جایگاه رفیع مادرحضرت معصومه(س) همین نکته بس که امام کاظم(ع) مى‏فرمود: او را جز به فرمان خداو به استناد وحى خدا نگرفتم.

چشمه کوثر و فرزندان امام کاظم(ع)

فراوانى فرزندان نسل رسالت و ولایت از موضوعاتى است که قابل انکار نیست هر چند گاه این‏امر که تعداد فرزندان ائمه به دهها نفر مى‏رسد براى برخى مورخان گران آمده وآنان سعى نموده‏اند به روش‏هاى مختلف از تعداد آنها بکاهند اما حقیقت این است که‏«کوثر» همان کوثرى که خداى متعال در قرآن کریم سوره‏اى را به نامش نازل کرده،کلید حل مشکل است.

آن روز که ابراهیم یگانه فرزند حضرت پیامبر در هفده ماهگى‏در مدینه طیبه رحلت کرد و در بقیع به خاک سپرده شد، گروهى از منافقان و دشمنان‏و دشمنان مرگ وى را علامت‏بریده شدن نسل رسالت و نابودى اسلام دانستند و باکنایه و زخم‏زبان دل وى را آزردند.

این موضوع که به شدت پیامبر را افسرده کرد در نهایت ‏به نزول سوره مبارکه کوثر انجامید و خداى متعال چنین فرمود:

«بسم الله الرحمن الرحیم. انا اعطیناک الکوثر فصل لربک و انحر ان شانئک هوالابتر»

اعجاز این سوره منحصر در حسن و حسین فرزندان بلافصل على(ع) نبود بلکه ‏در نسلهاى بعدى نیز همین معجزه الهى جریان یافت.
و به روشنى مى‏توان این معجزه‏ آشکار را دید.

کوثرى جوشان در نسل تمام ائمه به ودیعه گذاشته شد که نسل نبوت وامامت را زنده نگاه داشت.

مرورى بر فشارها و اعدامها و سیاستهاى کینه ‏توزانه ‏حاکمان اموى و عباسى نشان مى‏دهد که چگونه همین «کوثر جوشان‏» گاه تنها باریکه ‏حفظ نسل ولایت‏ بود.
از این ‏روى به نظر مى‏رسد نه تنها نباید کثرت اولاد امامان‏ موجب بروز سؤال شود بلکه ظهور اعجاز الهى «کوثر» در طول حیات ائمه باید مارا به شگفتى و تحسین وا دارد.

یکى از این امامان معصوم که به کثرت اولاد مشهور است امام موسى کاظم(ع) است که‏ تمام تاریخ‏ نویسان به تعدد فرزندانش گواهى داده‏اند.
در بین نویسندگان تا آنجا که ما جستجو کرده‏ایم تنها عباس فیض نویسنده انجم‏ فروزان به این حقیقت ظریف دست‏ یافته و جارى کوثر را در نسل امام کاظم(ع) به تماشا نشسته است.

وى مى ‏نویسد: «موضوع کثرت نسل پیغمبر اکرم از چیزهایى است که به شهادت حس و تاریخ به ‏هیچ ‏وجه قابل انکار نیست.

چنانچه خداوند تبارک و تعالى هم در قرآن مجید در آنجایى که مى‏فرماید: انااعطیناک الکوثر فصل لربک و انحر ان شانئک هو الابتر بدین معنى تصریح فرموده‏، زیرا به اتفاق مفسرین منظور از کوثر کثرت نسل است و شان نزول این سوره آن است ‏که ازدیاد در نسل با کمتر تاملى در این عصر اعجاز قرآن ثابت مى‏گردد. زیرا ذریه ‏پیغمبر در کثرت چنانند که کوچکترین دیه و قریه ‏اى را هم از آن‏ها خالى نمى‏ تواند یافت.

‏با اینکه از طرف بنى‏ امیه و بنى ‏عباس و خلفاى آنها براى اضمحلال این شجره‏ طیبه و قطع نسل این دودمان شریف منتهاى کوشش و جدیت اعمال و به منظور انقراض‏ سلسله فاطمیین انواع دسائس برانگیخته گشت که کربلا و قتل هفتاد و دو نفر یاران‏حسینى حتى اطفال شیرخوار و عملیات منصور دوانیقى و متوکل براى نمونه کفایت‏ مى ‏کند.
قتل ذریه پیغمبر در طف یا زنده زنده در گور کردن و در وسط پایه‏ ها گذاردن و هزارها کشتارهاى دیگر که همواره پى در پى جریان داشت‏ یک سلسله عوامل متعددى ‏بودند که قطع نسل پیغمبر را ایجاب مى ‏کرد و در عین حال این سلسله جلیله امروز ه‏چنان توسعه پیدا کرده ‏اند که شرق تا غرب را فرا گرفته‏ اند و در طرف مقابل ذره‏ امویان و دودمان عباسیان با تمام قدرت و عظمت ‏سلطنت و خلافتى که دارا بودند و در قرون متمادى در ناز و نعمت زندگانى مى‏ کردند.

امروزه کوچکترین اثرى هم ازآن‏ها دیده نمى‏شود و شاید در سراسر این کشور هم یک نفر اموى یا عباسى وجودنداشته باشد و در کتاب سیاده الاشراف مسطور است موقعى که حسین بن‏ على(ع) شهیدگشت در طایفه بنى‏امیه دوازده هزار گهواره طلا و نقره وجود داشت که اطفال ‏شیرخوار خود را در آنها مى‏جنباندند و از براى سیدالشهدا(ع) فرزندى نبود جز سیدسجاد(ع) معذالک از بنى‏امیه نسلى باقى نیست و از سادات حسینى و رضوى در هرمنطقه جماعتى وجود دارند.
این است نمونه ‏اى از آثار حقیقت و آن بود عواقب ظلم وستم.»

تعداد فرزندان شیخ مفید۳۷ فرزند (۱۸ پسر،۱۹ دختر)، ابن‏خشاب (۲۰پسر، ۱۸ دختر)، سبط ابن‏جوزى (۲۰ پسر، ۲۰ دختر)، ابن شهرآشوب ۳۰ فرزند،عمده الطالب ۶۰ فرزند (۳۷ دختر،۲۳ پسر)، کشف الغمه ۳۸ فرزند (۱۸ پسر، ۲۰دختر) براى حضرت نقل کرده‏اند.
در باره حضرت معصومه(س) باید گفت که طبق همه نقلها نام فاطمه(س) ذکر شده است‏چه طبق نظر آنها که فاطمه را ۲ نفر یا ۴ نفر ذکر کرده‏اند زیرا در هر صورت‏فاطمه معصومه(س) همان فاطمه کبرى است که همه مورخان در باره وى اتفاق نظردارند.
عصرى که او شکفت دورانى که مى‏رفت‏به شکفتن فاطمه معصومه بیانجامد،همزمان با امامت امام موسى بن جعفر(ع) بود که در سال ۱۴۸ ه.
ق به امامت رسیدو مدت ۳۵ سال به امامت پرداخت، خلفاى بنى‏عباس در این دوران آنچنان عرصه را برامام و شیعیان تنگ کردند که راویان به هنگام روایت نمى‏توانستند صریحا از نام‏حضرت یاد کنند و ناگزیر کنیه‏هاى حضرت مانند (ابى‏ابراهیم و ابى‏الحسن) یا القاب ‏وى مانند (عبد صالح، عالم و …) را به کار برند

و یا صرفا به رمز و اشاره‏مانند «رجل‏» بسنده مى‏کردند.
تقیه در این ایام شدت یافت و منصور، مهدى، هادى و هارون چنان وضعى پیش آوردندکه امام حتى از لحاظ مالى براى اداره زندگى و دخترانش در مضیقه قرار گرفت.
هارون آنگاه که به حکومت رسید، حضرت را زندانى کرد، گاه حضرت را آزاد مى‏کرد،دوباره زندانى مى‏ساخت و همین وضع تا مدت ۱۴ سال ادامه یافت.
هارون با رفتارآمیخته به قساوت و سنگدلى چنان رعب و وحشتى به وجود آورد که شیعیان هرگز طعم‏امنیت را نچشیدند.
در چنین عصرى بود که زمان تولد حضرت معصومه(س) فرا مى‏رسید.
تا آن روز ۲۵ سال بود که على بن موسى الرضا(ع) یگانه فرزند نجمه خاتون بود،او این همه سال را در آرزوى تولد فرزندى دیگرى سپرى کرده و چشم به راه تولدکودکى بود که امام صادق(ع) بشارت شکفتنش را دهها سال قبل داده بود.

نجمه همه‏این سالها را هر چند منتظر ولى مطمئن سپرى کرد، على بن موسى الرضا(ع) نیزشادان و منتظر بود و تولد خواهرى بعد از دهها سال برایش مهم و جالب مى‏نمود،خانه‏اى که نجمه در آن منتظر تولد فرزندش بود، هنوز بوى رسالت را با خود داشت؛زیرا اولین بار که پیامبر(ص) به مدینه آمد، مدتى در آن خانه ساکن شد، لحظات به ‏کندى مى‏گذشت، بوى باران کوچه‏هاى مدینه را آکنده کرده بود و نسیم شکفتن کوچه‏هارا یکى پس از دیگرى پشت‏سر مى‏گذاشت تا این که عطر خبر تولد کودکى به زلالى کوثر رسول را به خانه موسى بن جعفر(ع) آورد و به همه انتظارها پایان بخشید.

زمان تولد در سال، ماه و روز تولد فاطمه معصومه(س) اختلافات عمده‏اى وجود داردکه اصلى‏ترین عامل، خفقان حاکم بر علیه شیعیان بود تا آنجا که امنیت آنها تنهابا تقیه محفوظ مى‏ماند.

در چنین زمانى که اسامى کنیزها و رقاصه‏ هاى مجالس وهمنشین‏هاى دربار فاسد عباسیان به دقت ثبت مى‏شد، تولد و وفات اهل بیت در سکوتى‏مرگبار اتفاق مى‏افتاد.
همچنین باید افزود: منعکس نشدن تاریخ موالید و وفیات‏بانوان اهل‏بیت عمومیت دارد به طورى که تاریخ وفات حضرت فاطمه، مدفن حضرت زینب،تولد و وفات ام کلثوم، مادران همه امامان از امام زین‏العابدین(ع) تا امام‏عصر(عج) و دختران امامان از امام حسن تا امام عسکرى(علیهم السلام) کاملا مجهول ‏است.

با این حال محققان با تکیه بر حدس و گمان و گاه استدلال، مستندات و شواهدتاریخى در صدد یافتن تاریخ دقیق یا تخمینى تولد و وفات وى برآمده‏اند در نهایت‏دو نظریه در این باره به وجود آمده است که عبارتند از: ۱ تولد وى در سال «۱۸۳» اتفاق افتاد.
این نظریه در برخى نوشته‏هاى معاصرین بدون ذکر سند نقل شده است.

از جمله؛ مهدى سلطان العلما رازى در سال‏۱۳۳۹ ضمن رساله‏اى درباره اعمال‏جمکران مى‏نویسد: در کتاب «نزهه الابرار فى نسب اولاد الائمه الاطهار» و کتاب‏«لوامع الانوار فى طبقات الاخیار» که کتاب مفصلى است چنین ضبط شده است «ولاده‏فاطمه بنت موسى بن جعفر(علیهم السلام) فى مدینه المنوره غره ذى‏القعده بقیه ازصفحه‏۳۷ الحرام سنه ثلاث و ثمانین و ماه بعد الهجره النبویه.»
اما به دلایل مختلفى این نظریه از سوى محققان رد شده است.

ذبیح ‏الله محلاتى در ریاحین الشریعه‏مى‏نویسد: آنچه را که برخى از جهت‏بعضى از اغراض نسبت مى‏دهند که فلانه مجتهد در مدینه‏طیبه تعین یوم وفات و تولد آن، تو را از کتاب لواقح الانوار استخراج کرده،بى‏اصل است زیرا کتاب لواقح الانوار در نظر من موجود است و اصلا چنین مطلبى در اونیست.
احتمال دادم کتاب دیگرى باشد تا اینکه خدمت علامه نسابه دانشمند آقانجفى؛ شهاب‏الدین تبریزى شرفیاب شدم.
این مطلب را عنوان کردم، فرمود: من کسى راکه چنین جعلى کرده، ملاقات کردم.
معلوم شد غرضى داشته که ذکر آن مصلحت نیست.
تجاوز الله عن الله.

همچنین درصورت قبول این نظریه سال ولادت حضرت معصومه یا سال شهادت پدر بزرگوارش (۱۸۳ ه.ق)مصادف مى‏شود حال آنکه بعد از فاطمه معصومه این امام همام صاحب سه دختر دیگرنیز شده است که لازمه ‏اش وجود فاصله بین تولد فاطمه معصومه و آنها و زندانى شدن‏ پدر (۴ سال) و شهادتش ۲۵ رجب سال‏۱۸۳ ه.ق خواهد بود.

خصوصا اینکه حضرت چهارسال آخر عمرش را در زندان گذرانده است و از خانواده‏اش که در مدینه بودند، دوربود.

۲-تولد در سال‏۱۷۳ ه. ق واقع شد.این نظریه از طرفداران بیشترى برخوردار است که ضمن رد دلایل سال‏۱۸۳، صدق‏مدعیان این نظریه نیز به اثبات مى‏رسد. مرحوم شیخ على نمازى صاحب مستدرک السفینه ذیل ماده فطم با قاطعیت تمام در این‏باره مى‏نویسد: «فاطمه المعصومه المولوده فى غره ذى‏القعده سنه‏۱۷۳ ه. ق.»

مرحوم ‏عمادزاده اصفهانى نیز بدون ابهام معتقد است که حضرت در ماه ذى القعده سال ‏۱۷۳ متولد شد.

در این صورت شش سال تا زمان زندانى حضرت فرصت‏باقى خواهد ماند که‏بگوییم سه فاطمه دیگر در این مدت متولد شده ‏اند.

خاک قم گشته مقدس از جلال فاطمه / نور باران گشته این شهر از جمال فاطمه

گر چه شهر قم شده گنجینه علم و ادب / قطره‌ای باشد ز دریای کمال فاطمه . . .

ولادت حضرت معصومه (س) مبارک

 

قتل ذریه پیغمبر در طف یا زنده زنده در گور کردن و در وسط پایه‏ ها گذاردن و هزارها کشتارهاى دیگر که همواره پى در پى جریان داشت‏ یک سلسله عوامل متعددى ‏بودند که قطع نسل پیغمبر را ایجاب مى ‏کرد و در عین حال این سلسله جلیله امروز ه‏چنان توسعه پیدا کرده ‏اند که شرق تا غرب را فرا گرفته‏ اند و در طرف مقابل ذره‏ امویان و دودمان عباسیان با تمام قدرت و عظمت ‏سلطنت و خلافتى که دارا بودند و در قرون متمادى در ناز و نعمت زندگانى مى‏ کردند.

اقسام وجوه و نظائر (۱)

هر یک از وجوه و نظائر گاه در کلمات افرادی هستند و گاه در جمله بندی های کلامی، که برای هر یک از چهار دسته شواهد بسیاری در قرآن یافت می شود برای هر یک به ترتیب نمونه هایی می توان آورد:
۱٫ وجوه محتملات معانی در کلمات افرادی، مانند:
امت: که در قرآن به سه معنا آمده، چنان چه یادآور شدیم.
برهان: در آیه «ولقد همت به و هم بها لو لا ان رای برهان ربه» [۱] این برهان خدایی کدام است که یوسف را از قصد فحشا بازداشت؟
در پاسخ این سؤال، هفت وجه گفته اند:
یک: حکم قطعی الهی در تحریم زنا، که عقوبت دنیوی و اخروی دارد.
دو: آن چه را که خداوند به انبیا داده از مکارم اخلاق و صفات عالیه، که از هرگونه آلودگی بپرهیزند.
سه: مقام نبوت که مانع ارتکاب فحشا و منکر است که از مقام حکمت انبیا سرچشمه گرفته.
چهار: زلیخا در آن هنگام پارچه ای بر چهره بتی که در کنار اتاق بود افکند تاجلوی او مرتکب فحشا نگردد و این عمل هشداری بود برای یوسف تا خود را ازدید خداوند دور نبیند.

ادامه نوشته